Nexus72-web
Tijdschrift Nexus

Nexus 72

was € 25

Opdat onze wereld weer een democratie zal zijn, niet naar de letter maar naar de geest, presenteert deze uitgave van Nexus het werk van Thomas Mann en Walt Whitman, een pleidooi van Peter Sellars in de geest van Walt Whitman en het symposiumgesprek tussen Amerikaanse politici en intellectuelen over ‘Democracy Today in the USA’.

Inhoudsopgave

Democratie

een aristocratische geest

Democratie, niet naar de letter maar naar de geest, heeft onderwijs en Bildung als doel, niet een vernauwing van het verstand. Rob Riemen maakt een reis door de tijd langs de pleitbezorgers van de ware betekenis van democratie, van politici Thomas Jefferson en Abraham Lincoln tot dichters Walt Whitman en W.B. Yeats.

“De ware democratie cultiveert niet de kleingeestigheid, maar juist de grootheid van de mens zoals die zich manifesteert in kunst en wetenschap, een passie voor waarheid, het scheppen van schoonheid, de idee van rechtvaardigheid. Ze is een politiek, een staatsvorm die mensen aanmoedigt zich te verheffen, zelf te denken en vrij te zijn.”

Beklim het pad op de messcherpe bergkam en spring in het vuur

vertaling Barbara de Lange

Een bewerking van de Nexus-lezing 2016, waarin opera-regisseur Peter Sellars op gloedvolle wijze de meest prangende problemen in de internationale politiek aankaart. De oplossing verschijnt in de gedaante van een vrouw, met de naam Filosofie.

“Onze jonge democratie is in Europa ontstaan dankzij een paar kunstenaars op wie ik erg gesteld ben: Mozart en Haydn. Wat ik bijzonder vind, is dat twee van de beroemdste componisten samen met een groep mensen in één zaal zaten om te bedenken hoe ze in Europa een overgang van een autocratie naar democratie konden bewerkstelligen.”

De naderende overwinning van de democratie

vertaling Gerda Baardman

Deze lezing hield Thomas Mann tijdens zijn Amerikaanse tournee in 1938. Mann looft Walt Whitmans poëtische woorden over democratie en houdt een bijzonder optimistisch betoog in een tijd waarin het fascisme in opmars is.

“Het is niet genoeg het democratische principe te definiëren als het gezag van de meerderheid en het woord democratie letterlijk, té letterlijk, te vertalen als ‘regering door het volk’, want dat zou ook kunnen betekenen ‘regering door de horden’ en dat is eerder een definitie van het fascisme. We moeten de democratie definiëren als de regeringsvorm, de maatschappij, die meer dan welke andere ook wordt geïnspireerd door gevoel voor en bewustzijn van de menselijke waardigheid.”

Democratische vergezichten

vertaling Jan Tazelaar

In 1871 constateert Walt Whitman dat de democratische geest in Amerika plaats heeft moeten maken voor onbeschaamd materialisme en gebrek aan solidariteit. Zijn ‘Democratic Vistas’ is zowel een aanklacht tegen de misstanden in Amerika als een hartstochtelijke oproep nimmer te vergeten ‘dat het doel van de ware democratie de realisering van de hoogste vrijheid is, de vrijheid die tot uiting komt in waarheid en gerechtigheid.’

“Er was wellicht nog nooit zoveel leegte in de harten als nu, hier in de Verenigde Staten. Oprecht geloof lijkt ons verlaten te hebben. In de onderliggende principes van de Staten wordt niet werkelijk geloofd (ondanks alle hectische gloed en melodramatische jammerkreten), evenmin als in de mensheid zelf.”

Lezing Democracy Today in the USA

vertaling Joris Vermeulen

Op 21 mei 2016 opende Jeb Bush het Nexus-symposium ‘Democracy Today in the USA’ met deze lezing – zijn eerste publieke optreden sinds hij de strijd staakte om de nominatie voor het Republikeinse presidentskandidaatschap – waarin hij schetst hoe het politieke systeem in crisis geraakte. Vervolgens nam hij deel aan de rondetafeldiscussie.

“Misschien krijgen we uiteindelijk wel een volslagen ander politiek bestel dat meer lokaal opereert, in plaats van op sleets geworden instituties te vertrouwen. Tegenwoordig kun je politiek betrokken zijn op manieren die nog maar tien jaar geleden ieders voorstellingsvermogen te boven gingen.”