Nexus 4

Waarom hebben de joden de leer van Jezus en het christendom blijvend afgewezen? Over deze vraag discussieert de auteur met verschillende theologen en filosofen.

De zonsverduistering boven Golgotha en het zwarte gat in de geschiedenis door de shoah. Duisternis die om duisternis roept en de jood die in beide een centrale rol speelt.

In veel van zijn werken geeft Seneca beschouwingen over tijd en tijdverspilling, die opmerkelijk modern aandoen. Na de contemplatieve middeleeuwen, heeft in de vroeg-moderne tijd de koopman het heft in handen en daarmee is de jacht naar aards gewin begonnen. Cultuurgeschiedenis zou een goed middel voor onthaasting kunnen zijn.

Tijd is kostbaar als geld, in feite veel kostbaarder. Tijd lijkt dus wel op geld, maar is het in wezen niet. De analogie kwam al bij Seneca voor, maar Erasmus werkt haar verder uit.

Een rondreis door de romantische literatuur levert vele citaten op, die de stad een mythische schoonheid toedichten. Zij is de versteende waterbloem, die eeuwig stervende is, maar niet dood gaat.

Venetië heeft zich in de literatuur tot het symbool van voortdurende ondergang ontwikkeld.

De spanning tussen wetenschap en macht is reeds in de middeleeuwse universiteiten aanwezig, vooral in de faculteiten der godgeleerdheid. Sinds de verlichting is het primaat van de theologie vervangen door dat van de natuurwetenschappen. In de twintigste eeuw is een toenemende politisering waarneembaar, die tred houdt met de democratisering van het onderwijs. Cultuurwetenschappen zouden het verstoorde evenwicht tussen de faculteiten misschien weer kunnen herstellen.

Zoals de hele maatschappij dreef ook de universiteit niet op abstracte beginselen maar op persoonlijke verhoudingen.