Cultuur, Geschiedenis, Samenleving
Emilia Menkveld en Maurits Lesmeister
Cadeaus
De antieke Griekse en Romeinse samenlevingen waren gecompliceerd en gelaagd: dat weerspiegelt zich in wat de mensen aan elkaar en de goden gaven en hoe ze daarover schreven.
Biografie, Cultuur
Thomas Heij
Er is geen andere rijkdom dan het leven
Iets heeft volgens John Ruskin waarde als het voordeel oplevert voor het leven. Zo is ware rijkdom het bezit van waardevolle zaken door waardige personen.
Rob Riemen
Apocalypse Now: The Revelation of our Time
Ter introductie op de Nexus-conferentie 2025
Rob Riemen
De terugname van het Vrijheidsbeeld
Wanneer president Trump bij het ontwaken zijn favoriete tv-programma Fox & Friends aanzet, kan hij wat hij hoort en ziet niet geloven. De afgelopen nacht is het Vrijheidsbeeld van zijn sokkel in New York gehaald en overgevlogen naar Frankrijk waar het op een nieuwe sokkel is geplaatst in de haven van de Noord-Franse stad Duinkerke.
Cultuur, Literatuur
Mark Sarvas
Gefrankeerde vriendschappen
Ik heb een hele boekenkast gevuld met mijn collectie literaire briefwisselingen en ik heb me regelmatig afgevraagd waarom ik die zo aantrekkelijk vind. Volgens mij komt dat in elk geval deels door de kans om de ongeredigeerde kant te zien van auteurs die mij geïnspireerd hebben.
Biografie, Geschiedenis, Literatuur
Marita Mathijsen
Een vrije geest
We krijgen zowel Betjes grote schrijfcarrière als haar herkenbare menselijkheid in al hun vele facetten te zien. Hierdoor wordt de voorheen vrij abstracte figuur van de schrijfster meer dan tweehonderd jaar na haar dood weer helemaal echt.
Cultuur, Kunst, Literatuur
Ágnes Heller
De menselijke ziel in al zijn stemmingen
Vertrouwdheid met de geschiedenis, de dichtkunst, de godsdienst, het wereldbeeld en zelfs de gewoontes van een tijdperk draagt bij tot begrip, niet zozeer van de vragen zelf, maar van de manier waarop ze door een bepaalde filosoof op een bepaald moment geformuleerd zijn.
Literatuur, Poëzie
Rainer Maria Rilke
De sonnetten aan Orpheus
Een centraal thema in de sonnetten is artistiek scheppen, preciezer de dichtkunst. Rilke zet Orpheus neer als een soort mythisch model van de dichter. In Metamorfosen van Ovidius daalt de dichter, zanger en lierspeler Orpheus af in de onderwereld. In dit verhaal zitten meerdere thema’s die we terugvinden in de sonnetten – zang, kunst, transformatie, leven en dood.
Filosofie
Pablo M. Lamberti
Een oefening in leven
Lamberti stelt dat het praktiseren van de filosofie vergelijkbaar is met het leren bespelen van een instrument; het bestaat niet enkel uit reflectie maar vraagt ook om fysieke en innerlijke inspanning.
Cultuur, Samenleving
Azza El-Kholy
Een permanente oefening in respect
Pas als we durven te twijfelen, dieper durven te graven en zelf durven na te denken, kunnen we een stap zetten in de richting van vooruitgang en respect voor menselijke waardigheid, in plaats van terug te keren naar de duisternis van godsdienstoorlogen en etnische en koloniale strijd.
Europa
Mathieu Segers
Europa en het idee uit de toekomst
De Amerikanen stonden aan de wieg van de geboorte van het politieke naoorlogse Europa en nu staan we er alleen voor. De zwaarte van het moment dwingt ons om ons af te vragen: kunnen we dat volhouden en wat vraagt dat van ons Europeanen?
Europa
Winston Churchill
Een ‘Verenigde Staten van Europa’
Ik moet u waarschuwen. Er rest wellicht weinig tijd. We kunnen even op adem komen. De kanonnen zwijgen. De strijd is stilgevallen; maar de gevaren zijn niet geweken. Als we de Verenigde Staten van Europa willen oprichten, moeten we nu beginnen.
Cultuur, Europa, Geloof, Samenleving, Wetenschap
Robert Cooper
Hoop en het strand van Dover
Was de toekomst voorheen altijd een kwestie van het geloof geweest, vanaf nu behoorde ze tot het domein van de hoop. En die hoop probeerde men in de Verlichting te verwezenlijken via de politiek. Dat is nog steeds zo.
Samenleving
Tommy Wieringa
Optimisme zonder hoop
Elke catastrofe neemt volgens Wieringa het zicht op de toekomst tijdelijk weg, maar als ‘de vijand eenmaal is verslagen en de wapens zwijgen, de pandemie is uitgewoed of de beurs weer opveert, dan keert ook de toekomst terug.’ Bij de klimaatcrisis is het echter ‘de toekomst zelf die ons haar beeld ontzegt.’
Geschiedenis, Samenleving
Luuk Bouwman
De Propagandist
Het rücksichtslos najagen van eigenbelang en het afschuiven van elke verantwoordelijkheid op de Duitsers blijkt in De Propagandist de kern van het probleem te zijn.
Politiek, Samenleving
Hans Ulrich Jessurun d'Oliveira
Vivos voco, mortuos plango
Iemand die in de overzichtelijke naoorlogse tijd in Nederland leeft, is geen knip voor zijn neus waard is als hij zijn mond niet open durft te trekken als hij vindt dat de overheid zich dingen permitteert die niet deugen.
Cultuur, Filosofie, Humanisme
Henk Smeijsters
Tijdloze wijsheden voor een beter leven
Met Tijdloze wijsheden heeft Smeijsters’ vorige werk, Hoe je een beter mens wordt, een waardig vervolg gekregen. Beide zijn tot stand gekomen vanuit de diepe overtuiging dat sommige inzichten het waard zijn om behouden te blijven.
Cultuur, Filosofie, Humanisme
Alain Finkielkraut
De essentie is aan het verdwijnen
Het nieuwe idee van de gelijkheid is dat er niet langer zoiets als ‘de essentie’ bestaat. We leven op een platte wereld, waarin het onderwijs niet kan overleven. De Verlichting wordt door haar eigen karikatuur, haar eigen golem vernietigd.
Filosofie, Geschiedenis
Ingrid Rowland
Naar buiten, de grot uit
Zo’n vierentwintighonderd jaar geleden beschreef Plato in zijn dialoog De staat een fictieve rij gevangenen die in een grot zat vastgeketend. Ze waren zo aan hun omgeving gewend dat de flakkerende schaduwen op de wand van de grot net zo reëel leken als concrete voorwerpen en levende wezens.
Filosofie, Geschiedenis
Mieke de Vos en Michiel Leezenberg
Zorg goed voor je ziel
Tegen de clichés in laten De Vos en Leezenberg zien dat oud-Griekse filosofie niet alleen een mannending was, en dat het dominante beeld van deze periode toe is aan een grondige herziening. De denksters uit dit boek illustreren dat filosoferen over allerlei onderwerpen – van metafysica tot het huishouden – past in een doordachte manier van leven.
Filosofie, Samenleving
Ype de Boer
Een filosofisch rariteitenkabinet
Wat hebben Pinokkio, franciscaanse monniken, liefde en archeologie met elkaar te maken? Al deze zaken spelen een rol in het oeuvre van de Italiaanse filosoof Giorgio Agamben.
Cultuur, Kunst
Marjoleine de Vos
Een krachtige liefde voor het leven
Uiteraard is er ook verdriet en ellende, maar we gaan die niet voor onszelf onoverkomelijk noemen en alles in grijstinten zien. Je moet vrolijk zijn. Je verheugen in wat er ook is.
Geschiedenis, Politiek, Samenleving
Edward Said
Terugblik op ‘Orientalism’
Het centrale argument in dit alles is dat, zoals Vico ons leert, de geschiedenis van de mensheid wordt gemaakt door mensen. En zoals de strijd om de heerschappij over grondgebied deel uitmaakt van die geschiedenis, geldt dat ook voor de strijd om historische en sociale betekenis. Elk tijdperk, elke samenleving schept zijn eigen ‘anderen’.
Geschiedenis, Oorlog, Politiek
Stories of Palestinian Lives and Cultures
Daybreak in Gaza
A crucial contribution to contemporary debates surrounding the Israeli-Palestinian conflict in light of its recent escalation in October 2023. It echoes Edward Said’s 1984 essay, ‘Permission to Narrate’, which criticizes the censoring of the Palestinian perspective and reclaims the right of Palestinians to tell their side of the story.
