Nexus81-web
Tijdschrift Nexus

Nexus 81

Nexus 81, ‘De strijd tussen goed en kwaad’, bevat de bijdragen van de sprekers op de Nexus-conferentie 2018, ‘The Battle Between Good and Evil’. Ook leest u in dit nummer de Nederlandse vertaling van de Nexus-lezing van Margaret Atwood, ‘Greetings, Earthlings! What are these Human Rights of Which You Speak?’

Inhoudsopgave

Gegroet, aardbewoners!

Wat zijn toch die mensenrechten waar jullie het over hebben?

Vertaling Gerda Baardman

In haar Nexus-lezing bood Margaret Atwood op humorvolle wijze een buitenaards perspectief op mensenrechten en de relaties tussen vrouwen en mannen. De lezing en de vraag-en-antwoordsessie zijn hier gepubliceerd.

Mannen plengen minder tranen dan vrouwen, dat is waar. Maar ze vergieten meer bloed. Dus als het om de tegenstelling nat-droog gaat, zou je kunnen zeggen dat mannen natter zijn. En op Mashupzyx zeggen we dat ook.

Over het cultuurpessimisme

Vertaling Jabik Veenbaas

Marilynne Robinson gaf de openingslezing op de Nexus-conferentie ‘The Battle Between Good and Evil’. In dit doorwrochte betoog onderzoekt zij de oorzaken van het heersende cultuurpessimisme en van het verval binnen de moderne westerse staten.

In algemene zin denk ik dat de problemen van het Westen te maken hebben met de spirituele leegte bij mensen die aan de top van de samenleving staan, niet bij de bevolking als geheel.

Over goed en kwaad

De onschuld als moreel kompas

Vertaling Jelle Noorman

De Nigeriaanse Nobelprijswinnaar Wole Soyinka laat zijn gedachten gaan over de vraag naar goed en kwaad. In misdaden tegen onschuldige kinderen ziet hij het kwaad vertegenwoordigd – maar waar schuilt dan het goede?

Er is een onverhoeds verderf op dit land neergedaald,
we weten het geen naam te geven, weten slechts
dat het de ziel aanvreet, zich meester maakt
van alle onschuld van de jeugd…

De belichaming van het kwaad?

Vertaling Toon Dohmen

De westerse wereld is het geloof in goed en kwaad kwijtgeraakt, betoogt Jean-Marie Guéhenno. Waardeoordelen zijn tot een technische kwestie gemaakt, en het kwaad zien we alleen nog in de cultureel bepaalde ander.

De vraag wat goed en kwaad precies zijn wordt nog maar zelden gesteld… De vraag is teruggebracht tot een technische kwestie. Wat is de juiste route op Google Maps? Wat is de juiste manier om vakantie te vieren? Wie is voor ons de juiste partner? … Een succesvol leven heeft de plaats ingenomen van het Laatste Oordeel.

Het kwaad van het christendom

Vertaling Pon Ruiter

Het indelen van de wereld in tegenpolen van goed en kwaad is een nalatenschap van het christendom, volgens Catherine Nixey. De minder moralistische levenshouding van de klassieke wereld werd hierbij met geweld onderdrukt.

De triomf van het christendom en de retoriek die ermee samenhing liet zich niet alleen in de tempels en de wetten van de klassieke wereld gelden, maar ook in de bibliotheken… In kloosters werden teksten van Aristoteles, Cicero, Seneca en Archimedes weggekrabd om plaats te maken voor gewijde christelijke geschriften. ‘Ketterse’ – en briljante – ideeën gingen voorgoed verloren.

Over intellectuele nederigheid

Vertaling Colin van Heezik

De Libanese politicus Tarek Mitri schrijft over secularisering en desecularisering, de revoluties in de Arabische wereld en het belang van intellectuele nederigheid.

Nederigheid is geen begrip dat de meeste mensen geneigd zijn in ere te houden… Arrogantie lijkt de kenmerkende eigenschap van onze tijd te zijn.

Religie in 2068

Vertaling Gertjan Wallinga

Zal religie nog bestaan over vijftig jaar? Of zal zij overbodig gemaakt zijn door wetenschap?

Aangezien visies op het goede leven per definitie normatief zijn, kan de wetenschap ze niet formuleren. Kennis over wat was, wat is en wat er waarschijnlijk in de toekomst zal zijn, hoe precies en gedetailleerd ook, kan ons nooit vertellen wat er zou moeten zijn.

Het onzichtbare kwaad

Vertaling Jabik Veenbaas

De nieuwrechtse filosofe Caroline Sommerfeld geeft haar kijk op identiteit en migratie.

Familie, volk, religie… het zijn deze referentiewaarden die worteling en omhuld-zijn überhaupt mogelijk maken. Het geborgen zijn in die waarden maakt onvermoede krachten vrij, naar de herkomst waarvan de filosofische waarheidszoeker slechts kan gissen.

Wachten op de wederkomst van Jezus

Vertaling Coen van der Ham

Kassem Eid werd het slachtoffer van een gifgasaanval door het Assad-regime, vluchtte naar de VS en zet zich nu in om mensen in het Westen te informeren over de situatie in Syrië. Dit is zijn verhaal.

Ik ben iemand die met eigen ogen heel veel slechte mensen en slechte daden gezien heeft. Ik heb het aan den lijve ondervonden. Ik heb het overleefd. Maar nog steeds geloof ik dat het grootste deel van de mensheid goed en vriendelijk is.

Kunstmatige intelligentie en Moloch

Vertaling Laura Weeda

Kan een robot goed of slecht zijn? Wat is de invloed van de opkomst van kunstmatige intelligentie op ons denken over goed en kwaad?

Op sommige gebieden zijn het opmerkings- en probleemoplossend vermogen van kunstmatige instrumenten inmiddels even groot of zelfs groter dan die van de mens… Of we het leuk vinden of niet: onze wereld raakt steeds meer doordrongen van kunstmatige intelligentie. Zal dat dan ook leiden tot een toename van… het kwaad?

Een flakkerende vlam

Goedheid als kaars in het donker

Vertaling Jan Willem Reitsma

De vooraanstaande transhumanist Natasha Vita-More reflecteert op licht en duister als symbolen voor goed en kwaad.

Het complexe, geëvolueerde netwerk van onze hersenen zit vol mythen, legenden en verzonnen verhalen die onze redelijkheid inperken. De opkomst van de elektriciteit heeft de wereld om ons heen lichter gemaakt, maar het vermogen van onze geest om ons terug te voeren naar de diepe krochten van de duisternis niet verminderd.