Nexus 86

Te veel krachten in de politiek, media en commercie hebben onmiskenbaar een groot belang bij de instandhouding van deze gedachteloze, geestloze massamaatschappij. Dus hoe kan de ontkenning van de angst ongedaan worden gemaakt opdat de angst echt overwonnen kan worden?

Dus blijft de mensheid zelf over als primaire veroorzaker van angst. Niets of niemand kan daaraan tippen. De meest verlammende vorm van angst komt vooral voort uit het menselijk onvermogen … om te anticiperen op wat iemand anders hem, haar, hun medemensen of hun gemeenschap kan aandoen.

Ik geloof dat ons leven niet alleen de opsomming van gebeurtenissen is, maar eerder een complexe kluwen van betekenissen die wij aan die gebeurtenissen toekennen. Die betekenissen vormen een prachtig weefsel van verhalen, begrippen en ideeën

Angst trekt als een elektrische stroom door de 21e-eeuwse maatschappij. Dat hoeft niemand te verbazen. De mensheid in het antropoceen bevindt zich in Biosphere-1, een gesloten, gecontroleerde omgeving met beperkte hulpbronnen, en snakt op allerlei wijzen naar adem.

Het existentialisme heeft altijd aantrekkingskracht uitgeoefend op de mensen voor wie de existentialisten zogenaamd niets dan verachting koesterden: het tramreizende, krantenlezende publiek, dat hunkerde naar zijn eigen aandeel in de ‘authenticiteit’. De filosofie van het radicale individualisme was voor massaconsumptie geschapen.

We leven in een tijd waarin ‘bezorgd’ zijn, of liever: als ‘bezorgd’ gezien te worden, de belangrijkste, zo niet enige deugd is. Het spreekt dus voor zich dat des te meer zorgen je je maakt, des te beter je bent als mens.

Het bijzondere geluk van de mensheid is wellicht vervolgens dat alle beschavingen slechts tijdelijk zijn en er altijd een mogelijkheid bestaat van zowel winst als verlies — van een betere maar ook een slechtere wereld. De enige zekerheid is dat er steeds verandering zal zijn.

Als we er in het […] Westen weer bovenop willen komen, zullen denkers van goede wil uit het hele politieke spectrum een nieuw vocabulaire moeten vinden dat verdergaat dan identiteitspolitiek, abstracte raciale classificaties en reflexief stamdenken. We zullen betekenisvoller en diepgaander manieren moeten ontwikkelen om ons tot elkaar te verhouden, manieren die gebaseerd zijn op gedeelde idealen en waarden

Ik was totaal verrast toen hij me meevroeg naar een toneelvoorstelling in een theater in Praag […] Otto hield de hele avond mijn hand vast. En die heeft hij eigenlijk de rest van zijn leven niet meer losgelaten.

Er staat geschreven dat iedereen zijn eigen Messias heeft, hetgeen betekent dat ieder van ons verlost moet worden op zijn eigen wijze. En toch ontstaat er soms een constellatie waarbij de Messias aan de poort staat te wachten om ons allemaal te verlossen in één verblindend uur van genade […] Eén zo’n veelbelovend uur begon in een bergdorpje op de grens van Hongarije, Tsjecho-Slowakije en de Oekraïne.

Parijs, lente 1998. In een klein en rustig restaurant treffen we elkaar. Er staat een fles witte wijn op tafel, rode wijn kan migraines opwekken bij de dichter die tegenover me zit. Adam Zagajewski.

Nu vele jaren later keer ik terug naar dat moment
Niet uit nostalgie, maar alsof ik
Het pas vandaag begon te begrijpen
Want het was ook een moment van broederschap
Een stilzwijgende broederschap die voortduurt