Leermeesters -
Friedrich Nietzsche
Friedrich Nietzsche
Friedrich Nietzsche (1844-1900) geldt als een van de grootste denkers uit de negentiende eeuw – en misschien wel als de bekendste. Nietzsche begon als briljante hoogleraar filologie en maakte naam met De geboorte van de tragedie, maar beleefde zijn echte doorbraak toen hij de academische wereld verliet.
Als ‘filosoof met de hamer’ ging hij alle westerse idealen te lijf. De dood van God, de herwaardering van alle waarden, Amor Fati, de eeuwige terugkeer van het gelijke, het belang van bildung: de grote ideeën van Nietzsche zijn niet meer weg te denken uit onze wereld. Nietzsche’s scherpe cultuurkritiek inspireerde vele grote denkers na hem, waaronder Thomas Mann en Menno ter Braak, en meerdere Nexus-sprekers en -auteurs.
Leven en werk
Rüdiger Safranski staat bekend als meesterbiograaf van grote geesten. Over Goethe, Hölderlin en Schopenhauer schreef Safranski vuistdikke en veelgeprezen biografieën. Ook Nietzsche portretteerde hij in een biografie van diens denken. In Nexus 16, ‘Cultuur en politiek’, verscheen een geweldig essay van Safranski, waarin hij in feite zijn hele Nietzsche-biografie schetst. Lees het hier online, in twee delen.
Nietzsche wil niet alleen citeerbare zinnen produceren, maar zijn leven zo inrichten, dat het een citeerbare ondergrond voor zijn denken wordt. – Rüdiger Safranski
Filosofie
Friedrich Nietzsche – deel 1
Filosofie
Friedrich Nietzsche – deel 2
Nexus 16
Rüdiger Safranski
Biografie, Cultuur, Literatuur, Poëzie
Hölderlin
Het historisch zintuig
Iedere oorspronkelijke denker weet zich verbonden met een traditie, maar is per definitie ook anders dan zijn voorganger. Hij is, in de woorden van Machiavelli, een stoutmoedige zeevaarder die onbekende continenten ontdekt. Maar hoe kan het eigenlijk dat we in de meest uiteenlopende werken uit verschillende tijden toch steeds ‘literatuur’ of ‘filosofie’ weten te herkennen – zelfs als ze, zoals het geval was bij Shakespeare, in hun eigen tijd werden verguisd?
Dat is de vraag die de Franse filosoof Claude Lefort verkent in dit essay, aan de hand van onder anderen Nietzsche, Stendhal en Dante. Als Lefort gelijkt heeft, zou zijn eigen essay ook een springplank moeten zijn voor eigen ideeën.
De school der beschaving
In de hoop om domheid en nihilisme te stoppen, opperde Nietzsche het idee van de ‘school der beschaving’: een school die – anders dan de instellingen uit zijn en onze tijd – niet gericht is op carrière maken en geld verdienen, maar op algemene ontwikkeling, klassieke scholing, culturele en morele vorming, kortom Bildung.
In Nexus 67 beantwoorden meer dan veertig auteurs de vragen: Welk boek of ander kunstwerk zou je als docent aan de school der beschaving je studenten vurig aansporen te lezen, zien of beluisteren – en waarom? Welke deugden, kwaliteiten, vaardigheden zou je je studenten willen bijbrengen – gebaseerd op je eigen levenservaring van wat belangrijk is?
Lees hieronder enkele essays uit Nexus 67, ‘De school der beschaving’.
Kunst
De tragiek van dubbelzinnigheid
Cultuur, Literatuur
Een festijn van kortstondige hoop
Cultuur, Literatuur
Een kind dat met zijn bikkels speelt
Publiceerde in
Nexus 67
De school der beschaving
Nexus 67
De school der beschaving
Nietzsche geschilderd door Edvard Munch
