Leermeesters -

Thomas Mann

Thomas Mann

Mann

Thomas Mann (1875-1955) was schrijver. Buddenbrooks, De Toverberg, Doktor Faustus: ze behoren tot de absolute top van de romankunst en tegelijk zijn ze slechts een topje van de ijsberg die het oeuvre van Thomas Mann is. Daarnaast schreef Mann verhalen als De dood in Venetië, en vele scherpe essays, brieven en lezingen.

Mann begon als conservatief denker maar maakte een ommekeer tot voorvechter van de democratie en tegenstander van het fascisme. Hij ontvluchtte het nazisme naar de Verenigde Staten, waar hij het geweten van Duitsland werd: ‘Waar ik ben, is Duitsland’.

Mann groeide uit tot het toonbeeld van het Europees humanisme en is vanaf het eerste uur een inspiratiebron voor het Nexus Instituut.

Thomas Mann en Nexus

Het werk van Thomas Mann inspireerde Rob Riemen in 1991 tot de oprichting van het tijdschrift Nexus. Hoe precies leest u in Nexus’ Genesis: het meeslepende verhaal over de oprichting van het Nexus Instituut.

‘Het is oktober 1921 en Thomas Mann hervat het schrijven van zijn De Toverberg waarin hij als zesenveertigjarige verteller van het verhaal moet kiezen wat Hans Castorp, trouwhartig zorgenkind des levens, zal leren. En in de mate dat zijn manuscript groeit, groeit ook zijn overtuiging dat het Europees humanisme het wezen van onze beschaving is en moet blijven.’
– Rob Riemen

De Toverberg

sanatorium

De Toverberg, de meesterlijke roman van Mann die verscheen in 1924 en nu waarschijnlijk geldt als zijn beroemdste werk, is op meerdere manieren en momenten inspirerend geweest voor Nexus.

Zo stond in 2019 het Nexus-symposium 2019 ‘The Magic Mountain Revisited’ in het teken van de ideeën en thema’s van de roman. In de tweede gespreksronde leefden jonge denkers, kunstenaars en activisten zich in in de positie van hoofdpersoon Hans Castorp.

Al te lang ontbreekt in de algemene partituur van de grote menselijke symfonie een gevoel voor detail, de belangrijke waarde van elke individuele stem. De Toverberg is ook een voorbeeld van het belang van de vele stemmen, van de meerstemmigheid van de natuur. Het is een berg van stemmen waar iedereen zijn eigen melodie zingt afhankelijk van zijn pad, van zijn wortels.
– Joan Magrané Figuera

nexus-jubileum-8481

Kunst, Samenleving

Being Hans Castorp in Our Time

boekenkast

Cultuur

Roel Meijvis

Mijn Toverberg

Winnaar essaywedstrijd Nexus Connect 2019

Settembrini versus Naphta

cassirerheidegger

In De Toverberg maakt Hans Castorp de discussie mee tussen de Italiaanse humanist Lodovico Settembrini en de jezuïet Leo Naphta. De strijd tussen beide heren is in feite een botsing van twee verschillende wereldbeelden, een intellectuele strijd waarbij beiden het beste in zichzelf omhoog proberen te halen, om Castorp te overtuigen.

Met die intellectuele strijd in gedachten, gingen Bernard-Henri Lévy en Aleksandr Dugin – als een hedendaagse Settembrini en een hedendaagse Naphta – met elkaar de discussie aan voor een bomvolle Nationale Opera in Amsterdam. Kijk hun boeiende discussie hier integraal terug.

nexus-jubileum-7987

Politiek, Samenleving

The Return of Settembrini and Naphta in the 21st Century

nexus-jubileum-8034

Algerije, 1948

Bernard-Henri Lévy

Frankrijks bekendste publieke intellectueel
nexus-jubileum-8015

Rusland, 1962

Aleksandr Dugin

politiek filosoof en adviseur van Poetin

De verantwoordelijkheid van de geest

rundschau

In 1945 schreef Erich Kahler het essay Die Verantwortung des Geistes ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van zijn vriend Thomas Mann. In zijn essay analyseert Kahler de moderne maatschappij, en gaat in op de geestelijke mens en haar verhouding tot de massa. Lees de Nederlandse vertaling van Mark Wildschut online of in Nexus 23,‘De macht van het verleden’.

‘De gevaarlijke kloof die in de afgelopen eeuw is ontstaan tussen de avant-garde van het menselijk bewustzijn en de stroom van het volksleven, die de geest machteloos en gebeurtenissen stuurloos heeft gemaakt, die afstand kan alleen verkleind worden als de geestelijke mens zich zelf inzet, als hij zelf de brug vormt van de waarheid naar de werkelijkheid.’ – Erich Kahler

Thomas Mann in Nederland

Thomas Mann bracht meerdere bezoeken aan Nederland. Zo bracht hij drie zomers door in Noordwijk, waar hij bijvoorbeeld in 1939 werkte aan Lotte in Weimar. In 1947 hield Mann – als beroemde, Europese schrijver – in Amsterdam deze tv-toespraak over de wederopbouw van Europa.

 

Lees meer van Mann in de onderstaande Nexus-publicaties

 

Tijdschrift Nexus
2020

Nexus 85

Hartenkreten
Tijdschrift Nexus
2020

Nexus 83

Wat regeert de wereld?
Tijdschrift Nexus
2019

Nexus 82

Terugkeer naar de Toverberg
Tijdschrift Nexus
2019

Nexus 80

De jaren van mijn leven
Tijdschrift Nexus
2016

Nexus 72

Democratische bespiegelingen
Nexus Bibliotheek
2010 of eerder

Mijn tijd

Meine Zeit
Tijdschrift Nexus
2010 of eerder

Nexus 38

Europa?

Boekbesprekingen over Mann

Hermans-c-ig

Cultuur, Filosofie

Cor Hermans

De uitgewiste horizon

Wie bekend is met de wereldliteratuur zal smullen van dit boek, waarin passages royaal worden geciteerd. Hermans pent ze afwisselend en door elkaar neer zodat het als een mooi geheel leest.
detail_Kitcher

Literatuur

The Cases of Gustav von Aschenbach

Deaths in Venice

Deaths in Venice is een gedurfde poging om aan te tonen hoe een genie als Thomas Mann verschillende filosofische uitdagingen in een novelle kan samenbrengen.