Geschiedenis, Oorlog, Politiek
Nicolas Baverez
De vrijheid is een strijd
Laten we niet toegeven aan angst en wanhoop. Laten we ophouden te sjoemelen met de waarheid, onszelf voor de gek te houden, onderling verdeeld te zijn. Laten we de democratie opnieuw uitvinden, laten we ons opnieuw voornemen om die op te bouwen en te verdedigen. Vrijheid is minder dan ooit iets vanzelfsprekends; ze is meer dan ooit een gevecht.
Cultuur, Geschiedenis, Muziek
Bernard Haitink
De universiteit van het leven
Mijn ouders waren er absoluut niet gelukkig mee dat ik tijdens de oorlog nog steeds naar Mengelberg ging luisteren. Wij hadden heel veel joodse vrienden, die allemaal het Concertgebouw niet meer in mochten. Ik ging wel en zat in een half lege zaal te midden van allemaal Duitse officieren. Het was een bizarre ervaring – maar ik moest die muziek horen.
Cultuur, Geschiedenis, Politiek, Samenleving
Michaïl Sjisjkin
De Russische ouroboros
In de grammatica van de Russische geschiedenis heb je maar één tijd: de verleden toekomende.
Filosofie, Humanisme, Religie
Jean-François Mattéi
De blik op menselijke waardigheid
Zelfkennis openbaart zich als de werkelijke waardigheid waarmee kennen en denken zijn verbonden. Zonder die zelfkennis, die door de kennis van de ander mogelijk wordt gemaakt en in zijn diepste wezen wordt weerspiegeld, namelijk in God, de oorsprong en doel van de blik, zouden we niet weten wat er aan goeds en kwaads in ons schuilt.
Claude Habib
De liefde in twee lessen
Filosofen en de liefde: een eigenaardige combinatie. Dit essay biedt inzicht in die bijzondere relatie.
Jan Terlouw
George Orwells ‘Animal Farm’
‘Animal Farm’ is opnieuw actueel door een aspect dat in het boek ook veel aandacht krijgt, namelijk desinformatie.
Rob Riemen
The Quest for Vision in the Era of Confusion, Corruption and Foolishness
Ter introductie op de Nexus-conferentie 2024
Geschiedenis, Politiek, Samenleving
Milena Jesenská
Vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije
Tsjechisch journalist en schrijver Milena Jesenská schreef in de jaren voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog over de onmenselijke omstandigheden waarin Duitse vluchtelingen in haar thuisland verkeerden.
Poëzie
Cynthia Ozick
Welke hoop is er nog?
Toen Arnold in 1867 ‘Dover Beach’ op papier zette, stond hij veel dichter bij de gelovige Middeleeuwen dan bij Audens moderne New York.
Cultuur, Geschiedenis, Muziek
Werner Herbers
Passie voor het onbekende
Onbekende aria's van Mozart, de indringende cantates van Eisler en de de tragiek van Holzmann. Herbers wijdde een essay aan het herontdekken van (door de oorlog) verloren geraakte melodieën, zijn hartstochtelijke liefde voor de muziek en de juweeltjes die in de schaduw van hoge bomen bestaan.
Literatuur, Samenleving
Bill Shipsey
Er kan van alles gebeuren
Camus’ De pest is de enige moderne roman die ik alle jonge mannen en vrouwen van nu zou willen laten lezen. Hij heeft wijze lessen te bieden aan eenieder die gelooft dat we een plicht en een verantwoordelijkheid hebben tegenover onze medemens.
Politiek, Samenleving
Antonio Scurati (gratis toegankelijk)
Fascisme, populisme en het verval van het Westen
Persoonlijk heb ik altijd gemeend dat provocatie van of gevaar voor de democratie in deze tijd niet het voortbestaan van die democratie bedreigt. Niettemin bespeur ik in heel Europa een vorm van provocatie van en gevaar voor de kwaliteit van de democratie. Een gevaar dat afkomstig is van die brede groep massabewegingen die wij doorgaans populisten noemen.
Politiek, Samenleving
Francesco Boldizzoni (gratis toegankelijk)
Hebben we de sociaaldemocratie nog steeds nodig?
Ik geloof beslist niet dat de sociaaldemocratie overal ter wereld levensvatbaar is. Maar als ze één natuurlijk thuis heeft, is het Europa.
Cultuur, Geschiedenis, Samenleving
Zena Hitz (gratis toegankelijk)
Over arbeidsdeling en bronnen van troost
Kan ons vermogen om te denken en te begrijpen worden opgeslagen of uitbesteed? En het vermogen om serieus te lezen en te worden veranderd door wat we lezen? Kan het belang daarvan voor het beoordelingsvermogen en de morele inleving verder reiken dan degenen die deze vermogens toepast? Ik denk van niet.
Cultuur
George Steiner
De Europa-mythe
Als wij geen ongehoord groot geluk hebben – in economisch, sociaal, ethnisch opzicht – dan zal Europa weer massale immigratie, ontheemding en raciale conflicten beleven.
László F. Földényi
Een synoniem voor vrijheid
Internet schijnt de grote droom der Verlichting, de universele Bildung, te realiseren. En toch bekruipt mij bij het betreden van internet meestal net zo’n gevoel als toen ik dat op Bildung getrakteerde schoolkind was.
Kunst
Johannette Zomer
Oneindig landschap
De kleuren zijn door de morgenstond op een prachtige manier gedempt. De emoties die ik voelde bij mijn eerste kennismaking met dit werk, echoën na al die jaren nog steeds na.
Biografie, Cultuur, Filosofie
Rüdiger Safranski
Over Duitse meesters en het schrijven van biografieën
Het genre van de biografie beweegt zich ergens tussen verstaan en verklaren in, waarbij het nu eens meer naar de ene, dan weer meer naar de andere kant overhelt.
Geschiedenis, Politiek
Dan Diner
Terug naar de Krim
Oekraïne ligt in een politiek aardbevingsgebied dat door zijn onveranderlijke geografie, zijn onveranderlijk geheugen en zijn demografie vol tegenstellingen opnieuw uitnodigt tot een beving van historische omvang.
Politiek, Samenleving, Wetenschap
Bill McKibben
Uit de as van de klimaatcrisis
Ergens in het verre verleden, zo'n tweehonderdduizend jaar geleden, heeft de mens het vuur getemd. Dat was misschien wel het belangrijkste wat we als soort ooit hebben gedaan. Het opende een nieuwe wereld. Maar nu dreigt het vuur die nieuwe wereld kapot te maken.
Religie, Samenleving
Giacomo Leopardi
Dialoog tussen een almanakverkoper en een voorbijganger
Met het nieuwe jaar begint het lot u goed te behandelen, en zo mij en alle anderen, en zal men een gelukkig leven beginnen. Dat is toch zo?
Cultuur, Literatuur, Samenleving
Claudio Magris
Utopie en onttovering
De utopie geeft het leven zin omdat ze, tegen alle schijn in, eist dat het leven zin heeft. Utopie en onttovering moeten niet tegenover elkaar worden gesteld, maar elkaar wederzijds steunen en corrigeren.
Politiek, Samenleving
Elif Shafak
Een kosmopolitisch appel
Democratie moet nooit worden verward met het alleenrecht van de meerderheid. Voor een echte, pluralistische, goed functionerende democratie is veel meer nodig dan alleen vrije verkiezingen.
Literatuur
A.S. Byatt
Hoe ik Europees werd
Het lezen van Thomas Mann veranderde op een of ander biologisch niveau mijn ideeën over de manier waarop ik wilde schrijven.
